Γκούγκενχαϊμ, μουσείο

(Guggenheim museum). Μουσείο στη Νέα Υόρκη της Αμερικής. Το 1930 ο Σόλομον Γκούγκενχαϊμ, βιομήχανος χαλκού και φιλότεχνος, αποφάσισε να ιδρύσει και να χρηματοδοτήσει ένα μουσείο αποκλειστικά αφιερωμένο στη μοντέρνα τέχνη. Την κατασκευή του ανέλαβε ο αρχιτέκτονας Φρανκ Λόιντ Pάιτ. Το πρώτο σχέδιο του 1943 προέβλεπε ένα εξάγωνο κτίριο, αλλά τον ίδιο χρόνο εκπονήθηκε ένα άλλο σχέδιο για ένα στρογγυλό κτίριο με το εσωτερικό του σε σχήμα σπιράλ. Κατά το διάστημα 1947-51 αποκτήθηκε από το μουσείο ένα οικόπεδο στην Πέμπτη λεωφόρο της Νέας Υόρκης, αλλά η ανοικοδόμηση άρχισε έπειτα από έναν χρόνο. Το Γ. τελικά εγκαινιάστηκε το 1959. Το κτίριο διαθέτει επτά ορόφους και παρουσιάζει ένα εσωτερικό ανηφορικό ελικοειδές γύρω από μία εσωτερική αυλή που κλείνει στην κορυφή με ένα τεράστιο παράθυρο. Ο επισκέπτης μπορεί να ανεβεί με το ασανσέρ έως τον τελευταίο όροφο του μουσείου και από εκεί να ξεκινήσει την περιήγησή του κατεβαίνοντας τους ελαφρά ελικοειδείς διαδρόμους, μέχρι να φτάσει στο ισόγειο, όπου βρίσκεται η βιβλιοθήκη. Τα γραφεία της διοίκησης βρίσκονται ξεχωριστά στο βόρειο τμήμα του μουσείου, έχουν επίσης ελικοειδές σχήμα και η κορυφή τους καταλήγει σε γυάλινο θόλο. Τα δύο μέρη, μουσείο και διοικητικά τμήματα, επικοινωνούν μεταξύ τους με έναν διάδρομο από μπετόν. Στο μουσείο Γ. το εσωτερικό είναι στρογγυλό και το επίπεδο του πατώματος προχωρεί ανεπαίσθητα, ώστε ο επισκέπτης προχωρώντας να μην απομονώνεται από τους χώρους που έχει ήδη επισκεφθεί, αλλά αντίθετα να βρίσκεται σε συνεχή επαφή με ολόκληρο το κτίριο. Με αυτό τον τρόπο μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να συγκρίνει ένα έργο με κάποιο άλλο, όπως άλλωστε ήταν ο αρχιτεκτονικός στόχος του Pάιτ. Το μουσείο διαθέτει έργα των Kαντίνσκι και Kλέε, καθώς και ευρωπαϊκή ζωγραφική της περιόδου που βρίσκεται στο μεταίχμιο ανάμεσα στον 19ο και 20ό αι.: Πικάσο, Γκρις, Σαγκάλ, Mπονάρ, Σεβερίνι, Mιρό κ.ά. Από τα γλυπτά ξεχωρίζουν εκείνα των Mπρανκούζι, Mιρό, Mουρ, Mοντιλιάνι, Γκαμπό, Mπουρντέλ και Aρτσιπένκο. Αρκετά τμήματα του μουσείου είναι αφιερωμένα στους ιμπρεσιονιστές και μεταϊμπρεσιονιστές (Mανέ, Bαν Γκογκ, Γκογκέν, Πισαρό, Nτεγκά, Σεζάν, Mπρακ), καθώς και στους Αμερικανούς ζωγράφους (Πόλοκ, Mπρουξ, Φράνσις και Kλάιν).